بررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین (سرب ، روی ، منگنز و آهن) در خاک و شاخساره شاهی (lepidium sativum l.) تحت تیمارهای آلی و معدنی

کشاورزی متمرکز و فعالیت های صنعتی در بسیاری از مناطق، کیفیت خاک را به گونه ای فزاینده کاهش داده است. این پژوهش به منظور بررسی ت اثیر اصلاح کننده های آلی و معدنی بر اصلاح خاک های آلوده اطراف معدن سرب و روی استان زنجان اجرا گردید. تیمارهای آزمایشی شامل دو اصلاح کننده آلی : باگاس نیشکر و سبوس برنج در سه سطح 25/1،5/2 و 5 درصد و سه اصلاح کننده معدنی : زئولیت در سه سطح 5، 10 و 15 درصد وزنی ، خاک فسفات در سه سطح 1، 3و 5 درصد وزنی ، سوپر فسفات تریپل در سه سطح 0075/0 ، 015/0 و 3/0 درصد و به همراه تیمار شاهد بودند. بعد از طی سه ماه دوره انکوباسیون، غلظت فلزات سنگین (سرب ، روی ، آهن و منگنز) در خاک اندازه گیری شد. سپس در گلدان ها گیاه شاهی کشت و پس از طی دوره رویشی و برداشت آن ، غلظت فلزات سنگین در شاخساره گیاه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس داده ها (anova) نشان داد که اثر تیمارها بر کاهش غلظت آهن ، منگنز ، سرب و روی در خاک و اندام هوایی شاهی معنی دار بود. کمترین غلظت سرب (mg/kg 17/28) در تیمار سطح اول سبوس برنج و بیشترین درصد کاهش غلظت روی در اندام هوایی شاهی (34%) در سطح دوم تیمار سبوس برنج مشاهده شد. با توجه به تاثیر تیمارهای آلی بر تثبیت فلزات سنگین در خاک و کاهش جذب آن ها توسط گیاه ، کاربرد مواد آلی در خاک های آلوده می تواند راه کار مفیدی درکنترل انتقال آلاینده ها باشد.